Quần thể danh thắng Tràng An hướng tới danh hiệu Di sản thế giới

Tràng An là một khu du lịch sinh thái nằm trong Quần thể danh thắng Tràng An thuộc tỉnh Ninh Bình đã được Chính phủ Việt Nam xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt quan trọng.

Sóng nước Tràng An. Ảnh: Trần Trọng

Quần thể danh thắng Tràng An

Quần thể Danh thắng Tràng An là khu di sản duy nhất của Việt Nam có nhiều bộ phận hợp thành và nhiều lần được vinh danh là di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt. Trong đó có các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh đã được nhận diện, xếp hạng di tích quốc gia: Khu di tích lịch sử - văn hóa cố đô Hoa Lư (314 ha), được xếp hạng di tích quốc gia ngay từ đợt xếp hạng đầu tiên năm 1962; Khu danh thắng Tam Cốc – Bích Động (350,3 ha) được xếp hạng di tích quốc gia năm 1994; Quần thể hang động Tràng An (2.133 ha) được xếp hạng di tích quốc gia năm 2011.
Tháng 5/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định công nhận hai di tích quốc gia đặc biệt thuộc khu vực đề cử Di sản thế giới - Quần thể Danh thắng Tràng An là: Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cố đô Hoa Lư; Danh lam thắng cảnh Tràng An – Tam Cốc – Bích Động, là hợp thể của hai thắng cảnh đã được xếp hạng di tích quốc gia trước đó: Khu danh thắng Tam Cốc – Bích Động và Quần thể hang động Tràng An.
Có thể nói, Quần thể danh thắng Tràng An hội tụ đầy đủ các giá trị lịch sử văn hóa, và thiên nhiên đặc sắc, hàm chứa giá trị nổi bật toàn cầu với cảnh quan thiên nhiên tráng lệ được hình thành từ sự kết hợp hài hòa về hình sông, thế núi, các hệ thống hồ nước hang động ngập nước và xuyên thủy, các quần thể động, thực vật còn hoang sơ, nguyên vẹn với các di chỉ khảo cổ học còn mang đậm dấu ấn về truyền thống cư trú của người tiền sử từ 23 ngàn năm trước.

Khu hang động Tràng An

Khu quần thể hang động sinh thái Tràng An nằm ở huyện Hoa Lư và một phần huyện Gia Viễn, với những dải đá vôi, các thung lũng và hệ thống sông ngầm đan xen tạo nên một không gian huyền ảo và thơ mộng.
 

Phủ Khống. Ảnh: Trần Trọng

Sự vận động biến ảo của đất trời nơi đây đã bày sẵn quanh cố đô xưa một trận đồ bát quái có cửa Sinh, cửa Tử. Ngày xưa, các cửa Tử dùng để mai phục chôn vùi quân xâm lược thì ngày nay, các cửa Sinh mở rộng chào đón du khách, đưa du khách vào cõi tiên, lâng lâng một cảm giác thoát tục. Nơi đây còn lưu giữ nhiều chứng tích lịch sử của một kinh đô với 3 triều đại kế tiếp là Đinh, Lê, Lý. Có thể nói, đây là một địa danh du lịch về nguồn hết sức hấp dẫn.
Tại đây có gần 50 hang động. Các hang động được nối với nhau bởi gần ba chục thung, mỗi thung là một bức tranh thủy mặc. Các thung đều thông nhau bởi các động xuyên thủy khiến núi non gắn bó, làm nên một dáng vẻ sống động. Những nhũ đá lấp lánh, chảy dài trên vách hang, tạo nên một  kì quan sinh động.
Tên hang động có từ thời xa xưa đều gợi lại những câu chuyện lịch sử thần kì như hang Seo lớn, hang Si, hang Ao Trai, hang Sính, hang Nấu Rượu, hang Địa Linh, hang Ba Giọt, hang Sáng, hang Tối, thung Mây, thung Khống…
Chuyện kể rằng, nếu vào hang Ba Giọt, du khách hãy hứng lấy ba giọt nước trong lòng bàn tay thì sự nghiệp sẽ công thành danh toại, hứng tiếp ba giọt nữa để uống thì tình yêu sẽ viên mãn.
 

Du khách khám phá khu rừng nguyên sinh trong Quần thể danh thắng Tràng An. Ảnh: Trần Trọng

 Khi khảo sát và thi công các hang động ở đây, các nhà xây dựng đã thu được nhiều cổ vật từ thời Đinh và Tiền Lê như: Gạch xây, gạch lát, cối giã, tiền đồng, bát đĩa, hũ vại, nhạc ngựa, quả cân bằng đá… đó là những hiện vật quý hiếm, có giá trị tiêu biểu về lịch sử, nghệ thuật, kiến trúc, tôn giáo, kinh tế trong lịch sử dân tộc, là biểu tượng sống động, thể hiện ý chí quật cường, lòng tự tôn, niềm khát khao độc lập, tự do, thống nhất đất nước của dân tộc Việt Nam qua hàng ngàn năm lịch sử.

 Chùa Bái Đính trong Quần thể danh thắng Tràng An. Ảnh: Trần Trọng

Đến với khu du lịch sinh thái Tràng An, du khách như được chìm đắm trong một không gian huyền sử, một cảm giác thật lâng lâng khó tả như tràn ngập tâm hồn. Hãy đến đây để thưởng ngoạn sự hùng vĩ của núi non, thả hồn mơ mộng trước những hồ nước, hang động kì ảo cùng trời mây cao rộng. Tất cả hòa nhập vào nhau, tạo cho du khách một cảm giác nồng nàn, thi vị trong giang sơn cẩm tú.
Du khách đến với Tràng An có thể khám phá các điểm hấp dẫn khác nhau như dừng chân vãn cảnh đền, chùa cổ, các di tích lịch sử, văn hóa như thăm phủ Khống – nơi tưởng nhớ các vị trung thần triều Đinh; đền Trần - ngôi đền cổ thờ Quý Minh Đại Vương do vua Trần dựng nên. Người dân Văn Lâm đã có công di dời nguyên vẹn ngôi đền lên nền cao ráo này để tránh lũ lụt. Các họa tiết hoa văn điêu khắc ở đây được thể hiện cực kì tinh vi, khiến du khách ai nấy đều trầm trồ thán phục. Từ đền Trần, men theo con rạch, du khách có thể khám phá khu rừng nguyên sinh. Hệ sinh thái ở đây rất đa dạng, phong phú, trong đó có những loài động vật quý hiếm như phượng hoàng đất, sáo, khướu, khỉ, trăn, đặc biệt là loài vượn yếm trắng, một loài có tên trong sách đỏ thế giới…